Internationaal kader
La réinstallation est :
- Een beschermingsinstrument voor vluchtelingen wiens leven, vrijheid, veiligheid, gezondheid en andere fundamentele rechten bedreigd zijn ;
- Een duurzame oplossing voor vluchtelingen die niet naar hun land van herkomst kunnen terugkeren, noch toekomstperspectieven hebben in het land waar ze naartoe zijn gevlucht ;
- Een solidariteitsmechanisme dat de druk wegneemt op landen die een groot aantal vluchtelingen opvangen.
UNHCR
UNHCR speelt een cruciale rol bij hervestiging: zij identificeren kwetsbare vluchtelingen en geven jaarlijks aan wat de wereldwijde noden en prioriteiten zijn op vlak van hervestiging.
UNHCR bepaalt dus welke vluchtelingen nood hebben aan hervestiging en legt hun dossier vervolgens voor aan een land dat aan hervestiging doet, zoals België. Personen die in aanmerking komen voor hervestiging voldoen aan de criteria voor het vluchtelingenstatuut en aan één of meerdere van de volgende kwetsbaarheidscriteria :
- Nood aan juridische en/of fysieke bescherming
- Overlevenden van geweld of marteling
- Medische noden
- Vrouwen en meisjes in risicosituaties
- Gezinshereniging, wanneer hervestiging de enige manier is om gezinsleden terug samen te krijgen
- Kinderen en tieners in een risicosituatie
- Gebrek aan andere duurzame oplossingen op korte termijn
Europese Unie
Hervestiging staat hoog op de agenda in de Europese Unie: het Europese Migratiepact, dat in 2024 werd goedgekeurd, onderstreept het belang van veilige en legale migratie. Voor het eerst kunnen lidstaten ook terugvallen op een overkoepelend Europees hervestigingskader.
Dit kader bepaalt enerzijds gemeenschappelijke regels voor hervestiging en toelating op humanitaire gronden, anderzijds biedt het richtlijnen over aantallen en prioriteiten op vlak van geografische regio’s, nationaliteiten en categorieën van vluchtelingen.
In het kader van zijn mandaat bepaalt het HCR welke vluchtelingen nood hebben aan hervestiging en stelt hun dossier voor aan een hervestigingsland. De gepreselecteerde vluchtelingen worden beschouwd als kwetsbaar op basis van verschillende criteria:
- Behoefte aan juridische en/of fysieke bescherming
- Overlevenden van geweld of marteling
- Medische behoeften
- Vrouwen en meisjes in risicosituaties
- Gezinshereniging, wanneer hervestiging de enige manier is om gezinsleden terug samen te krijgen
- Kinderen en tieners in een risicosituatie
- Gebrek aan duurzame oplossingen op korte termijn
Europese Unie
Hervestiging is ook een hoeksteen van de algemene strategie van de Europese Unie inzake asiel en migratie. De Europese Commissie stelt al enkele jaren gemeenschappelijke prioriteiten vast die gericht zijn op specifieke geografische regio's, nationaliteiten of categorieën van vluchtelingen en die flexibiliteit bieden om in nieuwe of dringende behoeften te voorzien.
De lidstaten moeten de hervestiging verder zetten vanuit Turkije, Jordanië, Libanon en de voornaamste Afrikaanse landen die op de centrale Middellandse Zeeroute liggen of die ernaar leiden, namelijk Libië, Niger, Tsjaad, Egypte, Ethiopië en Soedan. De lidstaten moeten ook de noodevacuatiemechanismen ondersteunen in Niger en Rwanda en plaatsen voorzien voor noodhervestiging.