Fedasil, de staatssecretaris voor asiel en migratie Nicole de Moor, minister van binnenlandse zaken Annelies Verlinden, Child Focus, het CGVS en de Dienst Voogdij organiseerden vandaag een persconferentie. Ze stelden een draaiboek voor om verdwijningen van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) maximaal te voorkomen en op te lossen. Dat dat vandaag gebeurde is symbolisch, vandaag is het namelijk de Internationale Dag van de Vermiste Kinderen.

Vorig jaar werden 6.434 NBMV geregistreerd in ons land, waarvan 3.876 asiel aanvroegen. Verschillende actoren begeleiden hen en zorgen voor omkadering. Regelmatig verdwijnen minderjarigen van de radar. Soms kiest de minderjarige daar bewust voor, maar vaak ook niet. Minderjarigen die verdwijnen zijn erg kwetsbaar voor misbruik.

Met dit draaiboek krijgen alle diensten concrete richtlijnen over wat te doen als NBMV verdwijnt, gaande van politie, over opvangcentra tot nuldelijnsmedewekers (bv. jeugdwerkers, outreachers). Het draaiboek omvat een duidelijke schets van de context van een minderjarige, acties om een vertrouwensrelatie op te bouwen en verdwijningen tegen te gaan, en een duidelijk stappenplan in het geval dat een minderjarige verdwijnt.

Voorbeelden van acties om verdwijningen tegen te gaan:

• Minderjarigen maximaal aanmoedigen om voor opvang te kiezen, ook als zij geen opvangwens hebben. Dat kan bijvoorbeeld door met de minderjarige een gesprek aan te gaan over de verwachtingen van de opvangplaatsen en de nadelen van het leven op straat.
• Alert zijn voor signalen van een verhoogd risico op verdwijningen. Voorbeelden van dergelijke signalen: de minderjarige is met behulp van mensensmokkelaars in België geraakt, komt uit een kwetsbaar milieu en heeft hechtingsproblemen, wantrouwt officiële instanties, kwam aan in groep waarvan al andere personen verdwenen.
• Regelmatig contact tussen voogd en minderjarige.
• Bij ernstige aanwijzingen van mensenhandel, de specifieke situatie bespreken met een gespecialiseerd centrum voor mensenhandel.
• Het netwerk van de minderjarige in kaart brengen en contact zoeken met familieleden en belangrijke steunfiguren. Wanneer ouders zich akkoord tonen met opvang, kan dat het risico op een verdwijning significant doen dalen.
• Bespreken met de minderjarige of er plannen zijn om te vertrekken en van wie het initiatief komt. Ervoor zorgen dat hij een contactpersoon heeft bij een mogelijk vertrek.

Vorig jaar registreerde Fedasil 297 verdwijningen van minderjarigen uit zijn centra. Het opvangnetwerk telt momenteel 3.500 plaatsen specifiek voor NBMV. Die verdwijningen worden steeds gemeld aan de politie.

Minderjarigen aanmoedigen voor opvang te kiezen

Niet alle minderjarigen zijn even goed te bereiken en sommigen zijn weigerachtig om voor opvang te kiezen.

Er zin specifieke initiatieven om die doelgroep op een toegankelijke manier te bereiken en aan te moedigen om in te gaan op opvang. Zo levert Fedasil sinds 2019 financiële steun aan het outreach-project ‘Xtra MENA’ van Caritas. Dat heeft tot doel om de moeilijk bereikbare doelgroep van jonge transitmigranten te bereiken en hen te informeren en te begeleiden naar het opvangnetwerk. Sinds maart 2023 wordt ook een projectleider gefinancierd bij de Preventiedienst van de gemeente Anderlecht om een opvanghuis op te richten voor een specifieke groep van jonge straatkinderen die vaak te kampen hebben met een verslavingsproblematiek.

In bijlage kan u het draaiboek terugvinden.